پیچیدگی‌های شانه آن را به یکی از مفصل‌های خارق‌العاده موجود در بدن تبدیل کرده است که باعث اتصال اندام فوقانی بدن به تنه می‌شود. و بیشترین دامنة حرکتی را داراست. این عضو در هر جهتی می‌چرخد. و این امکان را فراهم می‌آورد که دست در تمام جهات حرکت کند. ایجاد هر مشکلی در شانه می‌تواند عملکرد آن را مختل نماید. در این مقاله قصد داریم گیر افتادگی شانه، علائم و انواع روش‌های درمانی را بررسی نماییم.
آناتومی شانه
قبل از کسب اطلاعات بیشتر درباره این عارضه با آناتومی شانه آشنا شوید. شانه از سه استخوان کتف، ترقوه و بازو تشکیل شده است؛ در ادامه به معرفی مختصری از این استخوان‌ها می‌پردازیم:
کتف استخوان پیچیده‌ای در قسمت پشت قفسة سینه است که ساختمانی سه‌بعدی دارد ولی بیشترین قسمت آن، یک صفحة تخت به شکل مثلث است و محل اتصال عضلات زیادی است. ترقوه استخوانی به شکل S است که در جلوی قفسة سینه جای دارد و قسمت بالای بازو و بقیة استخوان‌های محوری را به هم متصل می‌کند.
بازو استخوانی بلند است که بالاترین قسمت آن یعنی سر استخوان بازو به شکل کروی و پوشیده از غضروف است. در زیر سر استخوان بازو، دو برجستگی استخوانی نیز موجود است که بین آنها یک شیار یا ناودان استخوانی به نام ناودان بازویی قرار دارد که محل عبور تاندون بلند عضله دو سر بازویی است.
آناتومی مفاصل شانه
شانه از چهار مفصل زیر تشکیل شده است:
مفصل گلنوهومرال: مفصل گلنوهومرال مفصلی گوی و کاسه‌ای است که سر استخوان بازو قرار دارد و تحرک بالای این مفصل یک عامل بی‌ثباتی آن بوده و ازاین‌رو، مستعد آسیب زیادی است. به‌عنوان‌مثال، دو سوم حرکت دست به بالای سر مربوط به حرکت این مفصل است.
مفصل آکرومیوکلاویکولار: در مفصل آکرومیوکلاویکولار، استخوان ترقوه در استخوان کتف قرار می‌گیرد و توانایی حرکتی آن به دلیل وجود رباط‌های نگهدارنده، بسیار کم است. این مفصل برای انتقال نیرو از بالای بازو و شانه به سایر استخوان‌ها نقش دارد.
مفصل استرنوکلاویکولار: در این مفصل، استخوان ترقوه در کنار استخوان جناق سینه قرار می‌گیرد. این مفصل تمام حرکات بازو را امکان‌پذیر کرده و برای پرتاب و فشار بر اجسام از آن استفاده می‌شود.
مفصل اسکاپولوتوراسیک: این مفصل نیز بین صفحة استخوان کتف و سطح پشتی قفسة سینه قرار دارد. یک‌سوم حرکت دست به سمت بالای سر مربوط به حرکت این مفصل است.
آناتومی عضلات شانه
عضله پکتورالیس‌ماژور به استخوان ترقوه و جناق از یک سو و به لبة خارجی ناودان بازویی از سوی دیگر متصل است و انقباض آن به نزدیک شدن، خم شدن و چرخش داخلی بازو منجر می‌شود.
عضله تراپزیوس که از یک سو به پشت جمجمه و مهره‌های گردنی و سینه‌ای و از سوی دیگر به استخوان ترقوه و کتف متصل است به بالابردن شانه کمک می‌کند.
عضله لاتیسموس‌دورسی یکی از پهن‌ترین عضلات بدن است که از یک طرف به مهره‌های سینه‌ای و کمری و از طرف دیگر به ناودان بازویی متصل است می‌تواند شانه را به پایین و عقب بکشد.
عضله دلتوئید بزرگ‌ترین و قوی‌ترین عضله شانه است که به استخوان‌های ترقوه و کتف متصل است. به کمک این عضله می‌توان بازو را در جهات مختلف چرخاند.
منظور از گیر افتادگی شانه چیست؟
وقتی تاندون های شانه در زیر استخوان‌های آن گیر می‌کند، فرد دچار عارضه گیر افتادگی شانه می‌شود. این عارضه باعث درد و مشکلات حرکتی می‌شود. هرگونه آسیب به شانه نیز می‌تواند باعث این وضعیت شود مخصوصاً زمانی که بازوها در بالای سر فرد قرار می‌گیرد. این بیماری بیشتر در بین کارگران و ورزشکاران (مانند وزنه‌برداران، بازیکنان والیبال یا بیسبال) رخ میدهد. وضعیت بد بدن نیز می‌تواند به پیشرفت آن کمک کند.
در صورت عدم درمان، گیر افتادگی شانه می‌تواند منجر به شرایط جدی‌تری مانند پارگی روتاتور کاف شود. از روتاتور کاف برای بالابردن بازوی به بالای سر و چرخاندن بازو به سمت خارج از بدن استفاده می‌شود. روتاتور کاف در یک فضای کوچک بین دو استخوان در شانه قرار دارد. این نحوه چیدمان باعث می‌شود که در صورت آسیب روتاتور کاف تحت‌فشار قرار گیرد یا بین این استخوان‌ها گیر کند؛ بنابراین هرگونه درد غیرطبیعی در این ناحیه باید موردتوجه قرار بگیرد.
علائم سندرم گرفتگی شانه
علائم اولیه به طور معمول خفیف هستند. بیماران اغلب در مراحل اولیه به دنبال درمان نیستند. از علائم سندرم گرفتگی شانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دردی که در بخش جلویی و بیرون از مفصل شانه ایجاد می‌شود و به سمت بازو کشیده می‌شود.
- دردی که در ناحیه شانه که کم کم در طول چند روز یا چند هفته ایجاد می‌شود و افزایش می‌یابد.
- علائم فرد در زمان حرکت بالابردن دست مثل پرتاب و حرکاتی از این قبیل بدتر می‌شود.
- زمانی که دست‌ها را بالا می‌برید و به سمت خارج و بالای سر خود در قوس بیش از 60 درجه قرار می‌دهید، درد ایجاد می‌گردد.
- درد شانه در شب
- ازدست‌دادن قدرت و حرکت
- احساس سفتی در شانه
در صورت داشتن درد شانه که بعد از چند هفته برطرف نشد یا مانع از انجام فعالیت‌های عادی شد، به متخصص دست و شانه مراجعه کنید. متخصص با انجام تعدادی آزمایش می‌تواند ارزیابی لازم جهت تشخیص گیر افتادگی شانه را انجام دهد.
عواملی که باعث ایجاد گیر افتادگی شانه می‌شود
عوامل زیادی وجود دارند که می‌توانند منجر به گیر افتادگی شانه گردند، از جمله آن ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- زمانی که تاندون عضله دوسر آسیب ببیند، احتمال اینکه باعث گیر افتادن عضله زیر استخوان افزایش می‌یابد
- وجود حرکات غیرطبیعی در تیغه شانه
- حالتی که بخش‌های ریز استخوان به تاندون‌ها ضربه وارد می‌کنند
- پارگی یا کشیدگی یکی از تاندون‌ها
- پارگی یا آسیب به لابروم
- در رفتگی شانه
گیر افتادگی داخلی و خارجی شانه
دو نوع گرفتگی شانه داریم که این گرفتگی می‌تواند به صورت داخلی اتفاق بیفتد یا به صورت خارجی باشد. در ادامه به بررسی هر یک از این موارد می‌پردازیم.
گیر افتادگی داخلی شانه
این نوع از گیر افتادگی شانه بیشتر در ورزشکاران رخ میدهد. به خصوص ورزشکارانی که بخشی از ورزش آنها شامل پرتاب کردن است. مانند پرتاب دیسک، پرتاب نیزه و … . در این حالت گیر افتادگی باعث ایجاد درد در پشت مفصل شانه و در مواردی در جلوی آن شود.
گیر افتادگی خارجی شانه
آسیب‌دیدگی شانه خارجی به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم بندی می‌شود.
گیر افتادگی خارجی اولیه: این گیر افتادگی به علت ناهنجاری های استخوانی در مفصل شانه رخ میدهد. این حالت به علت ناهنجاری های مادرزادی به نام اُس آکرومیال و یا به علت تغییرات دژنراتیو اتفاق می افتد. همچنین با افزایش سن و گذشت زمان ممکن است که خارهای کوچک استخوانی ایجاد شود و بر روی تاندون ها قرار بگیرند.
گیر افتادگی خارجی ثانویه: این حالت به علت ثبات ضعیف کتف یا تیغه شانه، موقعیت فیزیکی آکرومیون را تغییر داده و باعث ایجاد اختلال و مشکل در تاندون ها خواهد شد. به علت ضعف عضله قدامی سراتوس و سفت بودن عضلات کوچک سینه ای نیز ایجاد خواهد شد. علت دیگری که می‌تواند باعث تضعیف تاندون های روتاتور کاف شود انجام فعالیت‌های شدید و بیش از حد مثل پرتاب، شنا یا عدم تعادل عضلانی در عضلات دلتوئید و عضلات روتاتور کاف است.
تشخیص سندروم گیر افتادگی شانه
ابتدا پزشک معالج توسط سابقه پزشکی فرد و معاینه شانه می‌تواند گیر افتادگی شانه را تشخیص دهد. همچنین در راستای معاینات پزشکی می‌تواند حرکات بالای سر و قدرت عضلات شانه را آزمایش نماید. همچنین پزشک می‌تواند آزمایش‌های ویژه‌ای را برای تأیید سندروم گیر افتادگی شانه تجویز نماید
در مواردی نیز پزشک آزمایش‌های بیشتری را تجویز خواهد کرد. برای مثال اشعه ایکس می‌تواند وجود خار استخوان و دیگر مشکلات موجود را نشان دهد. همچنین اسکن سونوگرافی می‌تواند بافت های نرم را به لحاظ آسیب به بورسیت، پارگی روتاتور کاف یا رسوب کلسیم در تاندون بررسی نماید.
نحوه درمان سندرم گیر افتادگی شانه
هدف از درمان سندرم گرفتگی شانه کاهش درد و بازیابی عملکرد شانه است. درمان سندروم گیر افتادگی شانه به علت آن وابسته است. در صورتی که علت گیر افتادگی شانه را ندانیم درمان پیشنهادی ممکن است بی‌تأثیر باشد و حتی در مواردی باعث بازگشت درد نیز می‌شود. در شرایطی بسته به علت بیماری، گیر افتادگی شانه به صورت غیرتهاجمی درمان می‌شود، در مواردی نیز شاید فرد به جراحی نیاز داشته باشد. البته استفاده از روش‌های درمانی غیر جراحی نیاز به مشورت با پزشک دارد. برای آسیب‌های جدی نباید از این روش ها استفاده کرد.
سرما درمانی
این روش درمانی غیرتهاجمی شامل قراردادن یخ به مدت 10 الی 15 دقیقه بر روی محل درد است. فرد می‌تواند با گذاشتن 3 الی 4 بار کمپرس یخ بر روی محل درد علائم آن را کاهش دهد. برای اینکه بدن را از عوارض یخ در امان نگاه دارید می‌توانید یخ را درون یک کیسه بریزید یا داخل حوله قرار دهید.
استراحت کنید
استراحت کردن نیز جز درمان‌های غیرتهاجمی است که از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. باید از انجام تمرینات سنگین یا هرگونه حرکتی که باعث تشدید درد می‌شود خودداری کرد. اگر فرد بعد از هر فعالیتی احساس درد داشت، می‌تواند استراحت کند. درد داشتن می‌تواند به علت افزایش التهاب باشد و روند بهبود را کند کند. انجام حرکات هوازی به صورت ثابت و منظم می‌تواند کمک‌کننده باشد. دوره استراحت، یخ درمانی و داروهای ضدالتهاب باید حداقل برای یک هفته انجام شود. البته استراحت باید با تجویز پزشک و متناسب با وضعیت بیمار باشد.
دارودرمانی
برخی از داروهای تجویزی پزشک می‌تواند به کاهش درد کمک کند. این داروها شامل داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن است. ورزشکارانی که به آسم مبتلا هستند نباید از ایبوپروفن استفاده کنند. البته شاید داروها در طولانی‌مدت اثر نداشته باشند و بعد از مدتی فرد دوباره درد را تجربه کند. اگر شما نیز بعد از مصرف داروهای تجویزی پزشک، همچنان درد و سایر علائمتان بهبود نیافته است، مجدد به پزشکتان اطلاع دهید.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست می‌تواند برای فرد یک برنامه درمانی بریزد و در کاهش درد شانه‌ها کمک کند. سپس می‌تواند تمریناتی در جهت تقویت شانه‌ها به فرد دهد. البته این روش درمانی زمانی امکان‌پذیر است که فرد آسیب‌های جدی ندیده باشد و یا درمان اولیه انجام شده باشد.
تزریق کورتیکواستروئید
اگر استراحت و ورزش در رفع درد کمکی نکند، تزریق استروئید به شانه می‌تواند به تسکین درد کمک کند. این روش به این صورت است که ترکیبی از استروئید و بی‌حس‌کننده موضعی به محل تزریق خواهد شد این روش نیز باید با صلاحدید پزشک متخصص انجام گردد. تزریق‌ها معمولاً فقط برای چند هفته ماندگاری دارند و در صورت توقف فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی، ممکن است درد دوباره عود کند.
الکترو تراپی
فیزیوتراپیست می‌تواند از الکترو تراپی برای کاهش درد استفاده کند. سونوگرافی درمانی از امواج صوتی با فرکانس بالا باعث تأثیر بیشتر میکرو ماساژ به داخل بافت خواهد شد.
درمان جراحی گیر افتادگی شانه
جراحی گیر افتادگی شانه از طریق آرتروسکوپی انجام می‌گیرد. در این روش دو یا سه سوراخ کوچک در اطراف شانه ایجاد می‌شود. یک دوربین در سوراخ‌ها قرار داده می‌شود تا جراح بتواند ساختارها را از طریق صفحه‌نمایش ویدئو ببیند و ابزارهای کوچک جراحی نیز به درون مفصل وارد می‌شوند. جراح ممکن است قسمتی از استخوان آکرومیون و گاهی بخشی از بورس ساب آکرومیال را بردارد. به این جراحی، جراحی رفع فشار ساب آکرومیال یا آکرومیوپلاستی نیز گفته می‌شود. در صورت ابتلا به آرتروز یا پارگی روتاتور کاف نیز می‌تواند آنها را نیز درمان کند.
این جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام می‌پذیرد. به این معنا که فرد در حین جراحی هوشیار نمی‌باشد. اکثر افراد می‌توانند همان روز یا روز بعد از جراحی به خانه بروند و می‌توانند بعد از چند هفته دوباره از شانه خود به طور عادی استفاده کنند.
رعایت مراقبت‌های بعد از جراحی گیر افتادگی شانه می‌تواند تا حد زیادی در نتیجه جراحی تأثیرگذار باشد؛ بنابراین، فرد بعد از جراحی باید اسلینگ بپوشد. برای بازیابی حرکت، قدرت و ثبات در شانه ها می‌توان از فیزیوتراپیست کمک گرفت. بهبودی معمولا 3 الی 5 ماه زمان می برد. از انجام کارهایی که درد را بدتر می‌کند باید اجتناب کرد. از فعالیت‌هایی که نیاز به بالابردن مکرر بازو به بالای سر دارد (مانند شنا یا بازی تنیس) برای چند روز یا چند هفته خودداری کرد. همه چیز درباره جراحی شانه
منبع: ترجمه شده از وبسایت
4 دیدگاه. Leave new
سلام من جوان 20 ساله ای هستم که شانه چپم درد دارد فعالیت خاصی ندارم و چیز سنگین هم بلند نکردم و… حرکات شانه هم خوب هست ولی وقتی دست را کامل بالا میبرم یک صدای تق میدهد
با سلام. این حالتی که میفرمایید دو تا تشخیص براش مطرح است اولین چیز آرتروز ترقوه و دومی اسیب کپسول مفصل شانه . بعضی از افراد به صورت مادرزادی کپسول مفصل شانه شون کمی نرمی داره و در این حرکت مفصل به صورت غیرطبیعی حرکت میکنه. با توجه به اینکه هیچ حرکت خاصی انجام ندادید و این اتفاق براتون افتاده بهترین کار براتون ام ار ای با تزریق شانه است تا به صورت دقیق علت شناسایی بشه و اگر بشه بعدش درمان رو انجام داد
سلام.
بعد از بیهوشی عمومی برای سنگ شکن کلیه. دست سمت راست به خواب رفته و قدرت حرکت ندارد. گز گز سه تا انگشت بزرگ و سمت شست دارم. مچ و انگشتان حرکت دارند اما قدرت حرکتی بازو ندارم. به نظرتون چکار بکنم؟
با سلام. احتمالا گیرافتادگی عصب در ناحیه مچ دست پیدا کردید. حتما توصیه ام این است که نوار عصب رو انجام بدید.