پارگی تاندون شانه

آناتومی شانه:

بهتر است قبل از بیان اینکه پارگی تاندون شانه چیست با آناتومی آن آشنا شویم و بدانیم تاندون شانه به چه معناست؟ این عضو از 4 مفصل، 4 تاندون و سه استخوان تشکیل شده است. تاندون‌ها یک سری رشته‌های فیبری هستند که وظیفه آنها اتصال عضله به استخوان‌ها است.

استخوان‌های شانه:

1. استخوان ترقوه یا کلاسیک Clavicle در سمت جلو
2. استخوان کتف یا اسکاپولا Scapula در طرف پشت
3. قسمت بالایی استخوان بازو یا هومروس Humerus در سمت خارج

مفاصل شانه:

1. گلنوهومرال Glenohumeral joint یا مفصل گوی و کاسه: مکانی است که سر استخوان بازو در مجاورت حفره کم‌عمق گلنویید قرار گرفته است و اکثر آسیب‌های شانه نیز مرتبط با این مفصل هستند.
2. آکرومیوکلاویکولر AC Acromioclavicular joint: مفصل محلی است که استخوان ترقوه در کنار زائده آکرومیون که خود جزئی از استخوان کتف است، قرار می‌گیرد.
3. مفصل استرنوکلاویکولر Sternoclavicular joint SC: جایی است که استخوان ترقوه در کنار استخوان جناغ سینه Sternum قرار میگیرد.
4. مفصل اسکاپولوتوراسیک scapulothoracic joint: که در واقع بین صفحه استخوان کتف و سطح پشتی قفسه سینه قرار داشته و یک مفصل کاذب است.

عضلات شانه:

1. عضله سینه‌ای بزرگ یا پکتورالیس ماژور Pectoralis Major، ازیک‌طرف به استخوان‌های ترقوه و جناغ متصل می‌شود و از طرف دیگر به لبه خارجی ناودان بازویی متصل می‌شود. انقباض آن موجب نزدیک شدن، خم شدن به جلو و چرخش داخلی بازو می‌شود.
2. یکی دیگر از این عضلات، عضله ذوزنقه یا تراپزیوس Trapeziusاست که در پشت شانه قرار دارد. این عضله بزرگ و پهن ازیک‌طرف به پشت جمجمه و تعداد زیادی از مهره‌های گردنی و سینه‌ای می‌چسبد و از طرف دیگر به استخوان‌های ترقوه و کتف متصل می‌شود. وظیفه آن بالابردن استخوان‌های ترقوه و کتف و در نتیجه بالابردن کل شانه است.
3. لاتیسموس دورسی Latissimus dorsi muscle : این عضله بزرگ و پهن در پشت تنه قرار دارد. ازیک‌طرف به مهره‌های سینه‌ای و کمری متصل می‌شود و از طرف دیگر به کف ناودان بازویی می‌چسبد. وظیفه آن نزدیک کردن، به عقب بردن و چرخش داخلی بازو است. این عضله همچنین می‌تواند با انقباض خود کل شانه را به پایین و عقب بکشد.
4. دلتوئید Deltoid muscle : این عضله بزرگترین و قویترین عضله شانه است و برجستگی شانه را میسازد. این عضله در بالا به استخوان های ترقوه در جلو و استخوان کتف در عقب میچسبد و در پایین به یک برجستگی استخوانی که در یک سوم بالایی استخوان بازو قرار دارد متصل میشود.انقباض قسمت جلویی عضله موجب خم شدن بازو به جلو و چرخش داخلی آن میشود. انقباض قسمت عقبی عضله موجب به عقب رفتن بازو و چرخش خارجی آن میشود و انقباض قسمت بیرونی آن موجب به بالا رفتن بازو از کنار میشود.

دلایل ایجاد درد در ناحیه شانه

درد در ناحیه شانه می‌تواند مرتبط با آسیب‌های وارد شده بر مفصل شانه یا برخی دیگر از بیماری‌ها باشد. از این دلایل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کشیدگی در اثر اعمال فشار بیش از حد مثل ورزش‌کردن، کار سنگین و…
• التهاب تاندون ناشی به دلیل استفاده بیش از حد
• عدم ثبات مفصل شانه
• دررفتگی مفصل شانه
• شکستگی‌های استخوان ترقوه یا بازو
• شانة یخ‌زده که تاندون‌ها، رباط‌ها و عضلات در این وضعیت سفت‌وسخت می‌شوند. ممکن است حرکت‌دادنشان غیرممکن شود یا با درد زیاد همراه باشد.
• رادیکلوپاتی یعنی تحت فشار قرارگرفتن اعصاب در گردن یا شانه
• افزایش سن که به‌طورکلی این بیماران در میان‌سالان و افراد مسن بیشتر دیده می‌شود مخصوصاً افراد بالای 60 سال.
• گاهی اوقات درد شانه ناشی از آسیب به محل دیگری در بدن، معمولاً گردن یا عضله دوسر بازویی است و به آن درد ارجاعی گفته می‌شود.
• برخی از شرایط خاص و سنگین مانند آسیب نخاعی یا حمله قلبی ممکن است به درد شانه منجر شود.
• تورم کیسه بورسا.
• پارگی تاندون‌ها مخصوصاً روتاتورکاف.
• اشکال مختلف آرتریت.

برخی از عوامل غیرمستقیم باعث درد شانه می‌شوند:

 ممکن است بعضی افراد مستعد خار استخوانی هستند. خار استخوانی برجستگی‌های استخوانی است که در امتداد لبة استخوان ایجاد می‌شود. این عارضه باعث درد شانه می‌شود. بیماری‌های کبدی و بیماری‌های کیسة صفرا نیز می‌توانند باعث انتشار درد تا شانه شوند.

انواع آسیب‌دیدگی تاندون روتاتورکاف

ممکن است در دو سطح حاد و مزمن آسیب‌دیدگی تاندون رخ دهد. آسیب تاندون‌ها اغلب در جوانان و تحت یک حادثه رخ می‌دهد. آسیب مزمن نیز با مان روی تاندون اعمال می‌شود و اغلب در بزرگسالان مشاهده می‌شود. درصورتی‌که سطح آسیب تاندون پایین باشد، می‌توان از روش‌هایی مانند فیزیوتراپی، تجویز دارو و تزریق برای درمان استفاده کرد. چنانچه بعد از چند ماه نتیجه نداد، مجبور به جراحی هستیم. در حالت شدید و پارگی نیز باید جراحی صورت بگیرد.

علائم آسیب‌های روتاتور کاف

علائم آسیب‌دیدگی روتاتور کاف عبارت‌اند از:

• شانه درد (یا دردی که تا پایین بازو کشیده می‌شود)، خصوصاً هنگامی که دست بالا یا پایین برده می‌شود
• سخت بودن بردن دست به پشت کمر
• احساس درد در ناحیه شانه به هنگام خوابیدن، خصوصاً هنگامی که شخص روی طرف درگیر می‌خوابد.
• ضعف یا ناتوانی در شانه در چرخاندن دست یا بالابردن آن

علل آسیب‌دیدگی‌های روتاتورکاف

• به‌طورکلی و در اغلب موارد، علت اصلی آسیب‌دیدگی روتاتورکاف یا ضربه ناگهانی یا کهولت سن است. عوامل دیگری نیز روی روتاتورکاف آسیب وارد می‌کنند. این عوامل عبارت‌اند از:
• استفاده از یک حرکت سریع برای بلندکردن یا کشیدن شیئی که برای شخص بیش از حد سنگین است
• تکرار در انجام برخی حرکات مرتبط با شانه مثل پرت‌کردن اجسام یا بلندکردن آن‌ها
• افتادن روی دستی که شخص برای جلوگیری از افتادنش آن را به حالت کشیده ستون کرده است
• نرسیدن خون کافی به تاندون‌ها، به دلیل پیری.
• رشد زوائد خار استخوانی
• فرسایش مفصل
• انجام کارهایی که در آن نیازمند بالابردن مکرر دست‌ها به بالای سر هستیم، از جمله کارهایی مانند نقاشی ساختمان، آذین‌بندی دیوارها یا تمیزکردن پنجره‌ها شناکردن، وزنه‌برداری و انجام وزش‌های راکتی.

درمان پارگی تاندون شانه

جراحی باز پارگی تاندون شانه

درصورتی‌که راهکارهای غیر جراحی مانند دارودرمانی برای درمان پارگی تاندون شانه جواب ندهد ناچار به جراحی هستیم. جراحی شانه به‌صورت باز و بسته انجام می‌شود. زمانی که سطح آسیب‌دیدگی تاندون بالا باشد، چاره‌ای جز استفاده از روش جراحی سنتی یعنی جراحی بازنداریم. در این روش شانه باز می‌شود و بخشی از عضله برای دسترسی به مفضل و تاندون برداشته می‌شود. این روش کاملاً تهاجمی است و نیاز به مراقبت‌های بعد عمل دارد و ممکن است دوره درمان طولانی باشد. همچنین درصورتی‌که شدت تخریب مفصل بالا باشد و نیازمند جایگزینی مفصل باشم این روش به کار گرفته می‌شود.

جراحی پارگی تاندون شانه توسط آرتروسکوپی

جراحی آرتروسکوپی یک روش مدرن و غیرتهاجمی است که به نسبت جراحی باز راحت‌تر است و برای موارد بسیاری به کار می‌رود. چنانچه میزان پارگی بالا نباشد، می‌توان از این روش استفاده کرد. در طی عمل آرتروسکوپی، جراح دوربین بسیار کوچکی به نام آرتروسکوپ را وارد مفصل شانه بیمار می‌کند. این دوربین تصاویر داخل شانه را روی مانیتور به جراح نشان می‌دهد و جراح از این تصاویر برای هدایت ابزارهای جراحی بسیار ظریف، داخل بدن استفاده می‌کند. از آنجایی‌که آرتروسکوپ و ابزارهای جراحی بسیار نازک و ظریف هستند، جراح تنها قادر به ایجاد بریدگی‌های بسیار کوچک است و جهت پارگی‌های جزئی استفاده می‌شود. در نتیجه جای زخم یا اسکار ندارد. آتروسکوپی معمولاً روشی سرپایی است و نیازی به بستری در بیمارستان ندارد.

علائمی که نشان‌دهندۀ نیاز بیمار به عمل جراحی شانه است:

• درد شدید و ناگهانی در بازو و شانه
• احساس گرفتگی شدید در قسمت بالای شانه
• کبودی از وسط تا بالای شانه
• وجود پارگی بزرگ (بیشتر از 3 سانتی‌متر) ناشی از آسیب‌دیدگی حاد در قسمت شانه
• ضعف و افتادگی در ناحیه شانه
• عدم توانایی بیمار و مشکل داشتن حرکت‌دادن و چرخش شانه

سخن آخر

دقت شود که بیماری‌های تاندون می‌توانند موذیانه عمل کنند. یعنی برای مدت محدودی آثار آنها و درد ناشی از آنها کم شود اما این موضوع به منزله درمان یا خوب شدن شانه نیست بلکه ممکن است آسیب همچنان ادامه داشته باشد. به همین جهت توصیه می‌شود در صورت بروز هرگونه حادثه یا علائم به پزشک مراجعه کنید تا شرایط درمانی راحت‌تری را داشته باشید.