کپسول مفصلی شانه

زمانی که دو یا چند استخوان به هم متصل شدند، به محل اتصال آنها مفصل گفته می‌شود. مفصل ها می‌توانند باعث حرکت استخوان ها شوند و باعث تغییر در فرم و شکل استخوان و کل بدن شوند. عموما در قسمت مفصل استخوان ها دارای حجم می‌گیرند، زیرا افزایش سطح تماس آنها می‌تواند باعث حرکت بیشتر و بهتر در فرد شود. کپسول مفصلی یک کیسه بافتی محکم و انعطاف پذیر است که دور مفاصل را احاطه کرده و از قرار گرفتن دو استخوان در کنار هم جلوگیری می‌کند و به راحتی حرکت آنها کمک خواهد کرد. انتهای دو استخوان درون کپسولی قرار دارد که به آن کپسول مفصلی گفته می‌شود. در ادامه درباره بیشتر درباره کپسول مفصلی شانه و درمان پارگی های کپسول مفصلی توضیح خواهیم داد.

مفصل چیست ؟

در حقیقت مفصل به محل اتصال دو استخوان به یکدیگر گفته می‌شود. مفصل ها به سهولت حرکت استخوان ها در کنار یکدیگر کمک می‌کند. این حالت می‌تواند باعث تغییر شکل اسکلت و در نهایت تغییر شکل در تمام بدن شود و به انسان کمک می‌کند تا بر روی محیط پیرامون خود اثر بگذارد. شما در محل مفصل ممکن است متوجه حجم گرفتن آن شده باشید و آن هم به علت افزایش سطح تماس می‌باشد. افزایش سطح تماس می‌تواند حرکت مفاصل در کنار هم را روان تر کند.

مفاصل جز اندام هستند که دارای فعالیت بسیاری هستند و بیشتر از دیگر قسمت های بدن ممکن است در آن ها اختلال ایجاد شود. مفاصل جز سیستم های حرکتی ای هستند که بیشتر دچار بیماری می‌شوند. برای مثال درد، تورم و خشکی در مفاصل جز معمول ترین مسائلی است که به علت اختلال در عملکرد مفاصل به وجود خواهند آمد.  این مفاصل هستند که می‌توانند باعث حرکت فرد شوند در صورتی که مفاصل وجود نداشتند، حرکت هایی مانند نشستن، راه رفتن و غیره برای فرد دشوار می‌شد.

آناتومی مفصل به این شکل است که فاصله کمی بین دو استخوان وجود دارد که به آن حفره مفصلی گفته می‌شود. ورقه ای نازک غضروف مفصلی، سطح مفصلی هر دو استخوان را پوشش می‌دهد. کپسولی محکم از بافت همبند که دو استخوان را به یکدیگر وصل می‌کند کپسول مفصلی نام دارد. در اطراف کپسول مفصلی نیز رباط قرار دارد. کپسول مفصلی و رباط هایی که داخل و بیرون مفصل هستند استخوان ها را به هم متصل می‌کند تا از یکدیگر جدا نشوند. هر گونه آسیب به این کپسول می تواند فرد را به سراغ روش های درمان کپسول مفصلی ببرد.

کپسول مفصلی شانه چیست؟

انتهای استخوان ها داخل کپسول مفصلی قرار دارند و مثل استوانه یا لوله ای قاعده بالا و پایین ندارد. دهانه استوانه در اطراف استخوان گرفته شده و به آن متصل می‌شود و دهانه دیگر آن در اطراف استخوان مقابل قرار گرفته و بدان می‌چسبد. این کپسول کیسه ای با بافت محکم و انعطاف پذیر است که اطراف مفصل را در برگرفته و در انتهای دو استخوان قرار می‌گیرد.

مفاصل دو استخوان در کنار یکدیگر حرکت و بر روی هم لغزش می‌کنند. دو سر استخوان ها در یک فضای بسته قرار دارند، این فضا با پرده ای ایجاد شده که اطراف استخوان های مفصل را در برمی‌گیرد که به آن کپسول مفصلی شانه گفته می‌شود. درون کپسول مفصلی استخوان ها قرار گرفته اند. میان کپسول مفصلی و استخوان ها مایع مفصلی قرار دارد.

مایع مفصلی چیست؟

داخل کپسول مفصلی مایعی لزج و چسبنده است که ویسکوزیته بالایی دارد. این مایع می‌تواند باعث سر شدن سطح غضروف های مفصلی شود تا استخوان های تشکیل دهنده مفصل راحت تر و بهتر بر روی هم حرکت کنند. این مایع غلیظ و چسبنده همچنین وظیفه تغذیه سلول های بافت غضروفی مفصل را برعهده دارد که اکسیژن و مواد غذایی را به سلول های غضروفی می‌رساند. بافت غضروفی بدون هیچ گونه رگ خونی بوده، از این جهت وظیفه تغذیه آن برعهده مایع مفصلی است.

جنس این کپسول بافت همبند و فیبرو است که ماده اصلی آن کلاژن می‌باشد. همین مواد می‌توانند باعث شوند که این کپسول محکم و انعطاف پذیر باشد. در سطوح خارجی و بر روی این کپسول رباط ها هستند که به کپسول ها چسبیده اند. در سطوح داخلی کپسول مفصل هم لایه ای از سلول های خاص که سلول های سینوویال هستند که لایه ای را تشکیل می‌دهند که به آن لایه سینوویال گفته می‌شود. سلول های این لایه(سینوویال) وظیفه ترشح مایع مفصلی را عهده دار هستند. همچنین به مایع مفصلی، مایع سینوویال نیز گفته می‌شود.

آسیب کپسول مفصلی شانه

اگر افراد بدون تمرین قبلی و گرم نکردن یا بدون وجود مربی ورزش های سرشانه انجام دهند ممکن است که با خالی کردن شانه مواجه شوند. این خالی کردن شانه به اصطلاح آسیب به کپسول مفصلی شانه نیز گفته می‌شود. همچنین این آسیب در ورزشکارانی که بیشتر ورزش های پرتابی مانند بدمینتون و پرتاب دیسک و غیره انجام می‌دهند ممکن است به این عارضه دچار شوند. زیرا تکرار در این حرکت می‌تواند باعث ایجاد مشکل و آسیب کپسول مفصلی شانه شود. خالی کردن شانه یا لق زدن آن می‌تواند با گذشت زمان باعث تخریب انتهای استخوان ها یا همان سر استخوان ها شود.

توصیه به افرادی که دچار آسیب کپسول مفصلی شانه خواهند شد

افرادی که دچار خالی کردن شانه می‌شوند، نباید در آب هایی که عمق بالایی دارند شنا کنند. حرکاتی مانند کرال یا پروانه ممکن است باعث دررفتگی در شانه ها و در نتیجه غرق شدن فرد شود. برخی از افراد به طور مادرزادی ممکن است شلی مفصل داشته باشند. این عارضه باید تحت بیهوشی عمومی درمان شود. زیرا زمانی که فرد بیهوش نباشد عضلاتش سفت است. و ممکن است باعث شکستگی سر استخوان ها شود. در صورتی که شانه ها دو بار دچار در رفتگی شود یا لق بزند، با احتمال بالایی فرد به جراحی نیاز پیدا خواهد کرد.

اشاره به این نکته بسیار مهم است که اگر آسیب به کپسول مفصلی شانه رسیدگی نشود، به مرور زمان میتواند باعث مشکلات دیگر شود. در واقع با آسیب به کپسول مفصلی شانه و عدم رسیدگی به آن، به خاطر آسیبی که قوس استخوان وارد شده است؛ احتمال ابتلا به آرتروز بیشتر خواهد شد. در چنین حالتی برای درمان نیاز به آرتروپلاستی یا تعویض مفصل شانه وجود خواهد داشت.

بنابراین با شروع اولین علائم بهتر است برای درمان به پزشک مراجعه کنیم، تا جلوی مشکلات و آسیب های بعدی گرفته شود.

علل آسیب دیدگی مفاصل

• انجام حرکات تکراری مانند بلند کردن اجسام، پرتاب کردن اشیا یا چرخاندن بازوها
• جراحی شانه و یا تعویض مفصل
• رسوب کلسیم در شانه
• عفونت ها
• ضعف عضلانی
• وضعیت نادرست نشستن و یا ایستادن
• ترومای یا ضربه به صورت مستقیم (برخورد ضربه، یا افتادن بر روی شانه)
• رشد بیش از حد و یا ایجاد خارهای استخوانی در استخوان زائده اخرمی
• بیماری‌های خود ایمنی مانند روماتیسم مفصلی، نقرس، پسوریازیس، یا بیماری‌های تیروئی
• و دررفتگی شانه

دررفتگی شانه و آسیب کپسول مفصلی شانه

دررفتگی شانه یکی از علت های شایع آسیب به کپسول مفصلی شانه است. دررفتگی شانه معمولا بر اثر فعالیت های ورزشی، ضربه، تروما، افتادن و یا تصادف ایجاد میشود. این مشکل معمولا باعث آسیب به کپسول مفصلی نیز خواهد شد. در چنین حالتی، میتوان این مشکل را با آرتروسکوپی درمان کرد. و جلوی افزایش آسیب دیدگی و آرتروز را گرفت.

علائم آسیب کپسول مفصلی شانه

شایع ترین علائمی که فرد تجربه می‌کند:

• درد
• سفتی
• محدود شدن دامنه حرکتی
• حساسیت به لمس مفاصل

نحوه تشخیص

اولین و ساده ترین روش برای تشخیص معاینه فیزیکی توسط پزشک است. این معاینه شامل بالا بردن بازو بیمار در بالای سر که در این معاینه میزان تحرک و درد در مفصل بررسی خواهد شد.تشخیص بعد با استفاده از ام آر آی (MRI) انجام می‌شود که در آن شکستگی، در رفتگی و تورم مفاصل شانه و التهاب های استخوانی بررسی خواهد شد. همچنین برای بررسی آرتروز، شکستگی، در رفتگی می‌توان از سی تی اسکن (CT SCAN)استفاده کرد.

درمان کپسول مفصلی شانه

برای این عارضه روش های درمانی جراحی و غیر جراحی وجود دارد که بسته به شرایط بیمار پزشک متخصص یکی از آنها را انتخاب می کند. انواع روش ها برای درمان کپسول مفصلی شانه به شرح زیر است:

دارو درمانی

مصرف داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی از قبیل ایبوپروفن و ناپروکسن می‌تواند باعث کاهش درد در فرد شود. البته این روش درمانی محسوب نمی گردد و عموما اثر زیادی ندارند و فقط باعث کاهش درد می گردد. گاهی نیز استفاده از ژل های موضعی موثر است.

تزریق کورتون

تزریق کورتون نیز یک روش درمانی به حساب می‌آید. تزریق کورتون با عوارض بسیار همراه است که این عوارض شامل اثر ضدالتهابی است که به علت افزایش فرآیند کاتابولیک محل تزریق را ضعیف می‌کند. برای تزریق کورتون حتما باید با پزشک خود مشورت کنید. تزریق شانه چیست و چه دارو هایی برای تزریق شانه استفاده میشود

اوزون تراپی

یکی دیگر از روش های درمانی تزریق اوزون یا اوزون تراپی است که می‌تواند التهاب موجود را کاهش دهد. در این روش میزان اکسیژن در بافت افزایش و به همان میزان سرعت سوخت و ساز نیز افزایش خواهد یافت و باعث تحریک فرآیندهای ترمیمی خواهد شد. اوزون تراپی به صورت طبیعی، ترمیم را آغاز می‌کند.

تزریق PRP

برای تزریق پلاسمای غنی از پلاکت یا پی آر پی یک نمونه خون از بیمار گرفته خواهد شد و سپس پلاکت های پلاسمای آن غنی سازی خواهد شد. تزریق پی آر پی با داروی بی حسی در محل تزریق خواهد شد. در این قسمت پلاکت و فاکتورهای رشد افزایش پیدا خواهند کرد. این افزایش 5 برابر حالت عادی خواهد بود.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپیست می‌تواند با انجام تمریناتی روند بهبود را در بیمار سریع تر کند. می‌توانید حرکاتی که در فیزیوتراپی انجام می‌دهید در خانه نیز انجام دهید و حرکات خود را اصلاح کنید. مدت زمان بهبود در افراد مختلف متفاوت است. مشاهده نتایج 2 الی 8 هفته زمان خواهد برد. این حرکات حتما باید به توصیه متخصص باشند، زیرا حرکت اشتباه می تواند شرایط بیمار را بدتر کند.

روش ار اف

یکی دیگر از روش های درمانی روش آر اف یا همان امواج رادیو فرکانسی است که این روشکم تهاجمی بوده و با استفاده از امواج کوتاه می‌تواند، اعصابی که منجر به تولید پیام درد شود را تحت تاثیر قرار دهد. این امواج با تولید امواج الکترومغناطیسی که توسط کاتتر انتقال پیدا خواهد کرد مانع از این می‌شود که پیام درد به مغز ارسال شود.

انواع روش های جراحی مفصل

اگر شرایط بیمار به گونه باشد که با روش های غیر تهاجمی درمان صورت نپذیرد، با توجه به علت آسیب وارده به کپسول مفصلی شانه از روش های جراحی زیر برای درمان استفاده می شود:

تعویض مفصل شانه

تعویض مفصل شانه یا همان آرتروپلاستی روشی است که در آن سر استخوان بازو با مفصل تعویض خواهد شد. زمانی که مفصل به گونه ای آسیب ببیند که تحمل درد آن ممکن نباشد و فرد درد زیادی را تجربه کند، به گونه ای که از انجام فعالیت های روزانه خود باز بماند، پزشک برای درمان کپسول مفصلی روش جراحی را ارائه می‌ دهد. این روش جراحی زمانی انجام می‌شود که فرد دچار آرتروز یا ساییدگی مفصل شده باشد. روش جراحی به این صورت است که سر استخوانی بازویی که آسیب دیده است را از شانه خارج و سپس یک سر فلزی را جایگزین آن می‌کنند. در صورتی که سر استخوان بازو حفره گلنوئید نیز دچار آسیب شده باشد برداشته شده و حفره ای از جنس پلاستیک جایگزین آن خواهد شد.

آرتروسکوپی

جراح دستگاهی شبیه به مداد که مجهز به لنز کوچک و سیستم نور است تا بتواند درون مفصل را مشاهده نماید. عکس هایی که گرفته می‌شود در صفحه مانیتور نمایش داده خواهد شد. جراح توسط ابزارهای جراحی این عمل را انجام می‌دهد. این جراحی به صورت سرپایی و با حداقل عوارض انجام می‌شود. آرتروسکوپی شانه

مراقبت های بعد از جراحی آرتروسکوپی

دوره نقاهت این جراحی نسبت به جراحی باز کمتر است، البته ممکن است بهبود کامل به چند هفته زمان نیاز داشته باشید. مراقبت هایی که بعد از جراحی باید انجام شود شامل:

• داروهای مسکن : در صورت داشتن درد و ناراحتی باید داروهای مسکن مصرف شود.
• استراحت کنید: استراحت کافی می‌تواند بر روی بهبود سریع تر فرد تاثیر مثبت بگذارد.
• استفاده از کمپرس آب سرد: گذاشتن کمپرس آب سرد بر روی تورم و درد می‌تواند آن را کاهش دهد.
• عوض کردن پانسمان: باید پانسمان بیمار را منظم عوض کرد.
• اسلینگ: اسلینگ برای محافظت از شانه استفاده می‌شود. پزشک مدت زمان استفاده از اسلینگ را مشخص می‌کند.
• حمام: از وان حمام و مالیدن جای زخم خودداری شود.

عوارض آرتروسکوپی

عموما این جراحی بدون عارضه است، اما از جمله عوارض جراحی آرتروسکوپی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خونریزی
• عفونت
• لخته خون
• آسیب به اعصاب و رگ های خونی

جراحی باز

زمانی پزشک مجبور به جراحی باز می‌شود که جراحی باز شانه نتیجه بهتری داشته باشد. البته جراحی باز مفصل شانه برای درمان کپسول مفصلی با برش های بسیار کوچک در حد چند اینچ انجام می‌شود. جراح برای انجام این جراحی استخوان از از زیر آکرومیون بر خواهد داشت. این حالت در شرایطی که پارگی ایجاد شده، پیچیده یا خیلی بزرگ باشد بسیار کاربرد دارد. جراحی باز جز اولین تکنیک هایی برای ترمیم روتاتور کاف پاره شده است. البته امروزه پیشرفت علم باعث شده است که روش های کم تهاجمی درمان کپسول مفصلی روی کار بیایند.

عوارض جراحی باز برای درمان کپسول مفصلی

• ایجاد تورم و تب در روزهای پس از عمل
• خونریزی غیر طبیعی
• خستگی یا سوزش دست و بازو
• حساسیت، درد و سفتی
• سرخی، عفونت های احتمالی و آسیب به اعصاب و عروق اطراف شانه

مراقبت های بعد از جراحی برای بهبود و درمان کپسول مفصلی شانه

• از حرکت دست تا مدت زمان تعیین شده خودداری نمایید.
• داروها باید به موقع مصرف کنید.
• باید پانسمان ها را به موقع عوض کنید.
• اگر ورزشکار هستید باید حداقل 2 الی 3 هفته این کار را به تعویق بیندازید.
• بعد از چند روز اگر احساس کردید که بهتر شده اید، نباید فعالیت های سخت را شروع کنید.
• زمانی که می‌خواهید از زمین بلند شوید نباید از دست خود استفاده کنید.
• از انجام کار و فعالیت سنگین  باید خودداری کنید.