مفصل استرنوکلاویکولار (SC) یکی از چهار مفصلی است که شانه را کامل میکند. مفصل در نقطه‌ای قرار دارد که ترقوه (استخوان ترقوه) با جناغ (استخوان سینه) در پایه گردن برخورد میکند. درصورتی‌که این مفصل دچار آسیب شود در رفتگی ترقوه اتفاق می‌افتد. آسیب‌های مفصل SC معمولاً در اثر تصادفات وسایل نقلیه موتوری یا شرکت در ورزش‌های تصادفی مانند فوتبال ایجاد می‌شود. این آسیب‌ها می‌توانند ایجاد درد کنند اما اکثر آنها نسبتاً جزئی هستند و بدون جراحی به‌خوبی بهبود می‌یابند. به‌ندرت، یک ضربه سخت به مفصل SC می‌تواند به اندام‌ها و بافت‌های حیاتی که در نزدیکی آن قرار دارند آسیب برساند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، یک آسیب جدی است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. در ادامه به بررسی انواع دررفتگی ترقوه و روش های درمانی آن می پردازیم.
انواع دررفتگی ترقوه
ترقوه می‌تواند در هر سه ناحیه زیر دچار آسیب و دررفتگی شود:
- (بالا) آناتومی معمولی شانه.
- (مرکز) در دررفتگی قدامی، انتهای ترقوه به جلوی جناغ رانده می‌شود.
- (پایین) در دررفتگی خلفی، انتهای ترقوه در پشت جناغ به سمت چندین ساختار حیاتی بدن رانده می‌شود.
علائم در رفتگی شانه
شایع‌ترین علامت اختلال مفصل SC درد در ناحیه‌ای است که ترقوه به جناغ می‌رسد. این درد همراه با رگ‌به‌رگ شدن ظاهر می‌شود، اما در مورد شکستگی یا دررفتگی بسیار شدیدتر خواهد بود، به‌خصوص زمانی که سعی کنید بازوی خود را حرکت دهید.
سایر علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بارزترین آن ها ممکن است بیرون زدگی با برآمدگی در وسط قفسه سینه یا ناحیه جناغ باشد.
- تورم، کبودی یا حساسیت روی مفصل
- هنگامی که می‌خواهید بازوی خود را تکان دهید، صدایی مثل ساییدن به گوش برسد.
- محدود شدن حرکات بازو و شانه
تأثیر دررفتگی ترقوه روی شانه
درواقع در رفتگی ترقوه یک آسیب به مفصل شانه نیست اما باعث درگیری مفصل شانه یا مفصل آکرومیوکلاویکولر (AC) می شود. این مفصل درواقع محل اتصال ترقوه با فوقانی‌ترین قسمت استخوان کتف است. در نتیجه ممکن است آسیب ترقوه این بخش را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
قبل از درمان در رفتگی ترقوه
برای انجام درمان در رفتگی ترقوه باید مراحل زیر را طی کنید:
معاینه جسمی
- پزشک در مورد سابقه پزشکی و سلامت عمومی شما با شما صحبت میکند و در مورد علائم شما می‌پرسد.می‌خواهد بداند درد شما از چه زمانی شروع شده است؟ آیا سابقه آسیب یا تصادف وجود دارد یا خیر. پزشک به دنبال علائم قابل‌مشاهده تغییر شکل یا برآمدگی روی مفصل خواهد بود. سپس او، یک معاینه فیزیکی دقیق از ناحیه شانه شما انجام خواهد داد. در طول معاینه، پزشک شما:
- به دنبال تورم، کبودی یا قرمزی روی مفصل می‌گردد.
- دامنه حرکت بازوی شما را بررسی میکند.
- نبض بیماررا در مچ دست و آرنج چک میکند تا مطمئن شود که جریان خون خوبی در دست و انگشتان بیمار وجود دارد
- علائم اصلی دررفتگی قدامی استرنوکلاویکولار را چم میکند یعنی در دررفتگی قدامی، بیمار ممکن است برجستگی سختی در وسط قفسه سینه داشته باشد، جایی که انتهای ترقوه نزدیک به جناغ سینه بیرون می‌زند.
تصویربرداری
برای تشخیص دقیق شدت و شرایط در رفتگی نیازمند تصویربرداری از ترقوه و اطراف آن هستیم. با انجام تصویربرداری پی می‌بریم شدت آسیب چقدر است و تا چه ناحیه‌ای آسیب‌دیده است، یعنی ممکن است دیگر مفاصل یا استخوان‌ها نیز مانند شانه آسیب‌دیده باشند. به همین منظور تصویربرداری‌های زیر استفاده می‌شود:
- اشعه ایکس تصاویری از ساختارهای متراکم مانند استخوان ارائه می‌دهد. پزشک برای کمک به تأیید تشخیص و رد سایر بیماری‌های زمینه‌ای شانه، عکسبرداری با اشعه ایکس از قفسه سینه و شانه شما از زوایای مختلف را تجویز میکند.
- توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن. این مطالعه تصویربرداری جزئی‌تر از یک اشعه ایکس ساده است. پزشک شما ممکن است برای ارزیابی بهتر آسیب و کمک به افتراق رگ‌به‌رگ شدن از دررفتگی یا شکستگی، سی‌تی‌اسکن را تجویز کند.
- سایر مطالعات تصویربرداری بستگی به مشکل خاص شما دارد. پزشک ممکن است تصویربرداری اضافی مانند اسکن تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا اسکن استخوان را تجویز کند.
درمان غیر جراحی دررفتگی ترقوه
درصورتی‌که در رفتگی ترقوه واضح باشد، به‌احتمال زیاد نیازمند جراحی هستیم و سایر درمان‌ها در مواقع خفیف کاربرد دارند. درمان غیر جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- داروها داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن و ناپروکسن، می توانند به کاهش درد و تورم در مفصل کمک کنند.
- اگر آرتروز یا بیماری التهابی دارید، پزشک ممکن است داروهای ضدالتهابی قوی به نام کورتیکواستروئیدها را نیز توصیه کند که مستقیماً به مفصل تزریق می‌شوند. کورتیکواستروئیدها می‌توانند به طور موقت درد و تورم را تسکین دهند.
- بی حرکتی. اگر آسیبی دارید، پزشک ممکن است توصیه کند که از بند شانه استفاده کنید تا حرکت بازو را محدود کرده و امکان بهبودی را فراهم کند. مدت زمانی که برای پوشیدن بند نیاز دارید، به شدت آسیب شما بستگی دارد.
- پزشک ممکن است سعی کند ترقوه را بدون ایجاد برش در پوست به‌جای خود بازگرداند. این روش کاهش بسته نامیده می‌شود. جااندازی بسته معمولاً در اتاق عمل انجام می‌شود. ممکن است به شما بیهوشی عمومی یا شل‌کننده عضلانی داده شود.
درمان جراحی در رفتگی ترقوه
برخی موارد، جااندازی بسته برای دررفتگی خلفی موفقیت‌آمیز نیست. در چنین شرایطی نیازمند درمان پیچیده‌تری هستیم. در این شرایط، پزشک ممکن است نیاز به جراحی باز مفصل SC داشته باشد. برای انجام این کار، ابتدا یک برش ایجاد می‌کنند و مفصل را تحت دید مستقیم در جای خود قرار می‌دهند. در موارد نادر، مفصل SC ممکن است به طور مکرر پس از جااندازی دررفته شود. این بیماران ممکن است برای تثبیت مفصل نیاز به جراحی ترمیمی داشته باشند. سایر رویه‌ها برای بیماران مبتلا به عفونت در مفصل SC، معمولاً یک عمل فوری برای بازکردن مفصل و تخلیه عفونت لازم است. همچنین در مواردی که درد و سفتی شما با درمان غیر جراحی قابل‌کنترل نباشد، پزشک ممکن است روشی را برای برداشتن استخوان از انتهای آرتروز و دردناک ترقوه انجام دهد. این باعث می‌شود فضای بیشتری برای حرکت فراهم شود در نتیجه درد شما کاهش یابد.
در مواردی چون حذف مفصل اهرمی ترقوه‌ای از روش کم تهاجمی آرتروسکپی استفاده می‌شود.این روش یک فضای کوچک روی محل شانه ایجاد می‌شود، تا تجهیزات خاص به داخل مفصل فرستاده شوند.داخل این تجهیزات یک دوربین کوچک وجود دارد تا پزشک بتواند محل درمان را شناسایی کند و در صورت نیاز بافت یا استخوانی را بخراشد.
دوران نقاهت پس از جراحی
پس از شکستگی یا دررفتگی مفصل SC، بازوی شما ممکن است تا 6 هفته یا بیشتر در یک زنجیر بی‌حرکت باشد. حتی زمانی که زنجیر برداشته شود، بازهم محدودیت‌هایی برای بلندکردن خواهید داشت. برای مثال ممکن است، تا چند ماه از بلندکردن چیزی بیش از یک لیوان آب منع شده باشید. این محدودیت‌ها پس از جراحی نیز صادق است. بی‌حرکت کردن و استفاده‌نکردن از بازو اجازه می‌دهد تا روند بهبودی انجام شود. در طول ریکاوری، تمرینات خاصی به بازیابی حرکت و تقویت شانه شما کمک می کند. پزشک شما ممکن است یک برنامه درمانی در خانه به شما ارائه دهد یا توصیه کند که با یک فیزیوتراپیست کار کنید.
این صفحه را پیشنهاد میکنیم بخوانید: در رفتگی مفصل ترقوه به کتف یا shoulder separation
سلام
من پیش آقای دکتر جراحی ارتروسکوپی شانه کردم پارگی تاندوم خیلی عالی خیلی عالی
تشخیصشون عالیه
واقعا دستشون درد نکنه
سلام
بسیار خوشحالم که بهبود داشتید و ممنون بابت بیان بازخوردتون
سلام آقای دکتر، وقت بخیر
در رفتگی قدامی مفصل استرنوکلاویکولار تا چه مدت قابل جا اندازی بسته هست ؟ من نمیدونم الان چند وقته ازش میگذره تازه متوجهش شدم 😔
ممنون از مطالب مفیدتون 🙏🏻
با سلام .این نوع آسیب قابل جااندازی نیست و در صورت دردناک بودن جراحی لازمه
سلام دکتر خسته نباشید بعد بهبودی ترقوه میتونیم ورزش حرفه انجام بدیم
سلام. بله اگر درمان انجام شده میتونین به ورزش برگردید.
سلام.کودک دوساله م وقتی از خواب بیدار شد یک برآمدگی رو دستی که خوابیده بود انتهای ترقوه ش ایجاد شده ک هنوز بعد ۱۰ روز خوب نشده درد و مشکل حرکتی هم اصلا ندارن.فقط یه برامدگیه سمت راستش.لطفا راهنمایی کنید
با سلام. این مشکلی که میفرمایید به نظر چیز خاصی نمیاد. احتمالا یه التهاب تو ترقوه شون وجود داره که توی بچه های این سن میتونه نسبتا طبیعی باشه. اگر مشکل بیش از سه هفته طول کشید یا دردناک شد حتما به پزشک مراجعه کنید که عکس بگیره و بررسی کنه مشکل رو
سلام دکتر من ترقوم تو تصادف شکست و به سمت بالا اومده
دکترم گفت نیاز به جراحی نیست و من اصلا رعایت نکردم که تکون ندم دستم رو و ثابت نبود دستم میخوایتم بدونم جوش که بخوره ترقوم به سمت بالا همونجوری میمونه ۱۸سالمم هستش یا برمیگرده به حالت قبلی
سلام شکستگی های ترقوه معمولا زمانی که بدون عمل جراحی بی حرکت میشن تا جوش بخورن، اون برامدگی همیشه باقی میمونه. البته با توجه به سن تون احتمال اینکه برامدگی کمتر بشه هست. چون هنوز توی سن رشد هستید اما معمولا برامدگی باقی میمونه.
سلام و عرض ادب، ممنون از توضیحات خوبتون
من حدودا 3 یا 4 ماه هست که یکی از استخوان های زیر گردن و بالای سینه ام زده جلو دقیقا همان ترقوه ای که در توضیحات گفتید ، اولش فکر کردم بدلیل کاهش وزنم و ورزش هام هست و درست میشه و جدی نگرفتم ، اصلا درد ندارم و کلا هیچ فرقی با وقتی جلو نزده بود حس نمیکنم ، اما واقعا خوشم نمیاد که یه چیز گرد از زیر گردنم اونم از یکطرف بیرون زده باشه، 16 ساله هستم و از توضیحات فهمیدم که تا جوانی قابل عمل هست و درست میشه و بعد از اون حتی بعد عمل هم جاش میمونه بنظرتون من به عمل نیاز دارم یا خیر
و آیا این عمل عوارضی هم دارد؟
با سلام. این حالت در سن شما با توجه به اینکه درد مشکل حرکتی ندارید اصلا توصیه به جراحی نمیشه. گاها به مرور زمان شکل و ظاهر بهتر میشه. به طور کلی اقدام خاصی لازم نیست انجام بدین.
سلام وقت بخیر در رفتگی ترقوه درمانش چگونه هستش
که سرشانه ام درگیر هست
سلام. بسته به نوع آسیب درمان جراحی و غیرجراحی داریم. باید مشکلتون بررسی بشه تا دقیق تر پتونم پاسخ بدم.
سلام دکتر.دخترم ۵سالشه دوهفته پیش موقع بازی محکم خورد به لبه میز بردیمش دکت و عکسبرداری که گفتن ترقوش ترک ریز برداشته که دستشو بستن و گفتن تا دو هفته تکون نده فشار نیاد دو روز پیش باز کردم دستشو انتهای ترقوه نزدیک گلو برآمدگی داره دست میزنیم میگه درد نداره بنظرتون دوباره برای عکسبرداری ببریمشون دکتر؟ممکنه برآمدگی خوب بشه؟ممنون میشم پاسخ بدید.
سلام شکستگی های ترقوه معمولا زمانی که بدون عمل جراحی بی حرکت میشن تا جوش بخورن، اون برامدگی همیشه باقی میمونه. البته با توجه به سن تون احتمال اینکه برامدگی کمتر بشه هست. چون هنوز توی سن رشد هستند اما معمولا برامدگی باقی میمونه.